HISTORIA WSI RAKOSZYCE

Rakoszyce to wieś wielodrożniczna położna około 10 km na południowy wschód od Środy Śląskiej. Rakoszyce należą do gminy Środa Śląsk, powiat średzki, województwo dolnośląskie, dawniej wrocławskie. Mieszka tu około 773 mieszkańców. Rakoszyce są położone na Nizinie Śląskiej. Znane jest również położenie geograficzne: 51° 6’ szerokości geograficznej północnej i 16° 40’ długości geograficznej wschodniej.

W XIII wieku polski rycerz Radaco był właścicielem tutejszych dóbr. Od jego imienia Rakoszyce otrzymały nazwę. Nazwa ta zmieniała się – najpierw było Radacowicz, później Racowicz, Racwiz, Ragschiz, Rakschitz i Rackschutz. W 1324 roku Rakoszyce dostały się w ręce Niemca von Falckenhayn, von Lest, z której to ostatni męski potomek Hans Christoph von Lest zginął w pojedynku ze swoim szwagrem (zasztyletowany), o czym mówi dobrze zachowana przy kościele kamienna płyta z napisem. Do 1834 Rakoszyce były w posiadaniu rodziny von Debschutzów, następnie rodziny von Stoesserów i przyszły w posiadanie rodziny von Kramsta z Chwalimierza. Georg von Kramsta znany był działalności społecznej i charytatywnej, ufundował szpital w Środzie i kościół w Rakoszycach. Po jego śmierci w 1901r. dobra przeszły w ręce jego syna Hansa Georga von Kramsta. W południowo-wschodniej części wsi znajduje się zespół dworski. Posiadłość ta od początku XVIII wieku często zmieniała właścicieli, najczęściej przez małżeństwa córek. Z rąk Falkenhan – Buchow przeszło do von Lessów, następnie do von Dobchutzów, od 1838 do von Stoessenów, kolejno Mannów, a wkońcu weszła w skład majoratu von Kramstów z Chwalimierza.

W południowej części wsi, na zachód od drogi do Świdnicy Polskiej zbudowano w latach 70-tych XXw. Osiedle mieszkaniowe dla pracowników PGR według typowych projektów z płyt prefabrykowanych. Osiedle składa się z ośmiu bloków mieszkalnych, których znajduje się 126 mieszkań. Obok osiedla wzniesiono w 1984r. ośrodek zdrowia również według typowego projektu.

We wsi znajduje się kościół filialny pod wezwaniem Św. Jana Nepomucena, wybudowany w II połowie XIX wieku (1890/91 koniec budowy kościoła,1893 –dobudowano wieżę kościoła).Dzięki mieszkańcom Rakoszyc i Diecezji Wrocławskiej został rozbudowany w 1993r.

DROGI I ŚRODKI KOMUNIKACJI

Jednym z najwyższych wzniesień w okolicy Rakoszyc jest góra Latosa (kiedyś Burkenberg – co oznaczalo górę brzóz). Jej wysokość wynosi 160,7 m.

Cała miejscowość wznosi się na wysokość od 145 do 169 m.n.p.m . Najwyższe wzniesienie to tzw. Wzgórze jenkowickie(lub inna nazwa góra wiatraka).W 1926 r. niestety został zburzony z nieznanych przyczyn. Od początku istnienia wsi układ dróg nie zmienił się, jedynie z biegiem czasu ulepszano nawierzchnię. Najstarsi mieszkańcy pamiętają, że były to drogi asfaltowe i brukowane. Przez Rakoszyce przebiega droga wojewódzka.

We wsi znajduje się wiele przystanków autobusowych. Pierwszy przystanek powstał w latach 50-tych, wcześniej do pobliskich miejscowości podróżowano furmankami. Od 2000r. oprócz lini PKS pojawiła się komunikacja prywatna (mikrobusowa) obsługująca trasę Środa Śląska – Kąty Wrocławskie. Najbliższa poczta do marca 2001r. znajdowała się w Świdnicy Polskiej, a później w Środzie Śląskiej. Dawniej (dane pochodzące z około 1933r.) łączność pocztową zapewniał samochód pocztowy, który codziennie dwa razy pokonywał trasę Kąty Wrocławskie Środa Śląska i z powrotem.

ŻYCIE SPOŁECZNO – KULTURALNE

Na podstawie danych z 1933 r dowiadujemy się , że przed wojną w Rakoszycach istniały następujące organizacje:

• Związek militarny
• Związek ludowy
• Ochotnicza Straż Pożarna
• Organizacja strzelecka
• Organizacja kobiet
• Organizacja niemieckich dziewcząt
• Chór ewangelicki
• Organizacja ewangelicka młodych dziewcząt
• Związek pszczelarzy
• Związek rolników

Do 1996r aktywnie działało Koło Gospodyń Wiejskich.

Obecnie czynnie działa OSP. W Rakoszycach znajduje się szkoła podstawowa i gimnazjum. Dzieci uczą się w dwóch budynkach.(starszym z XXw i nowo wybudowanym w latach 90-tych).Stary budynek szkolny został wybudowany w 1935r. Budynek był jednopiętrowy, murowany, tynkowany z dachem wspartym na filarze tworzącym podcień, w późniejszym czasie zabudowany i oszklony.

9 Lutego 1945r szkoła została zamknięta z powodu działań wojennych . Po walkach zostały na budynku ślady w postaci znaków po pociskach .W 946r dzieci z Rakoszyc i okolicznych wsi uczyły się w szkole w Świdnicy Polskiej.

W 1947r ponownie została otwarta szkoła w Rakoszycach w budynku wypożyczonym we wsi. Wznowienie działalności szkoły zawdzięcza się Teresie Danowskiej (później Zmioch), która była jedyną nauczycielką uczącą w tej szkole. Wówczas była to szkoła IV klasowa do której uczęszczało 57 dzieci. W szkole istniała biblioteka.(licząca około 50 tomów).W tym czasie wieś liczyła 255 mieszkańców.(tj.3,5 razy mniej niż obecnie).

W 1951r. po raz pierwszy zorganizowano na terenie szkoły harcerstwo. W 1984r powstał Społeczny Komitet Rozbudowy Szkół . W tym czasie dyrektorem szkoły był Henryk Graboń. W 1985 ruszyła budowa i XII 1992 nowy budynek został oddany do użytku. Była to szkoła VII- klasowa a 1999r powstało również Gimnazjum. W latach 1993-4 szkoła otrzymała pracownię komputerową. Dziś w szkole w 2001r uczy się 157 uczniów. Gimnazjum 90.

Po wojnie również szybko zaczęło rozwijać się życie społeczno – kulturalne.

Pierwszym sołtysem był Latos Józef (Jego nazwiskiem zostało nazwane wzniesienie w pobliżu Rakoszyc).

Natomiast pierwszą radną była Czesława Kusa ,która walczyła o wznowienie działalności szkoły, aktywnie działała (20 lat) w kole Gospodyń Wiejskich. Wówczas świetlica znajdowała się na skrzyżowaniu a później za cmentarzem. Odbywało się tam mnóstwo imprez i zabawy taneczne, wesela, dożynki, kino objazdowe, teatr itp.

Wiele ciekawych informacji zachowało się do dziś dzięki niemieckiemu nauczycielowi Wilhelmowi Hoffmanowi mieszkającemu w Rakoszycach, który bardzo dokładnie opisał miejscowość w książce wydanej w 1933r. Dowiadujemy się z niej, że w tym czasie Rakoszyce zamieszkiwało 489 mieszkańców (232 mężczyzn i 257 kobiet) z tego 394 ewangelików i 95 katolików. 125 gospodarstw było w posiadaniu 800 ha z czego:

• 175 ha żyta
• 100 ha pszenicy
• 35 ha jęczmienia
• 85 ha owsa
• 42 ha lasów
• 10 ha ogrodów
• 13 ha terenów przydomowych (podwórka)
• 120 ha ziemniaków
• 50 ha buraków cukrowych
• 15 ha buraków pastewnych
• 45 ha koniczyny , lucerny
• 5 ha roślin strączkowych
• 50 ha łąk

Dane o stanie posiadania zwierząt hodowlanych, psów i pszczół:

W tym czasie w posiadaniu mieszkańców znajdował się 1 samochód osobowy i 10 motocykli. Największym zakładem w miejscowości była gorzelnia, która rocznie mogła produkować do 250000l spirytusu. W Rakoszycach znajdowała się również strzelnica.

Na północny-wschód od wsi, przy drodze do Pustynki stała szubienica, później drewniany krzyż. W Rakoszycach były również ciekawe pomniki przyrody:

W zespole dworskim znajdowały się budynki folwarcze : oficyny, stajnie, obory i stodoły z końca XIX i początku XX wieku, murowane, tynkowane, jedno i dwukondygnacyjne z dachami dwuspadowymi. Za czasów użytkowania przez PGR obory i stodoły nadal wykorzystywane były w tym samym celu, natomiast stajnie zostały przebudowane i powstał tzw. budynek socjalny, w którym mieściła się stołówka , pokoje noclegowe i dwie świetlice. W latach 1989-92 mieścił się tam również oddział klasy ,,0”.

Źródło:„Historia Rakoszyc” wydana w 2001r. przez naczycieli i uczniów Gimnazjum w Rakoszycach